Emmy Roth – Een Duitse zilversmid in Nederland

Emmy Roth werd geboren in Hattingen (Duitsland) in 1885 en werkte vanaf 1907/1908 als zelfstandig zilversmid in Duitsland. Zij had haar eigen atelier in Berlijn vanaf 1916 en het duurde niet lang tot haar werk nationaal en internationaal aan populariteit won. Toen Hitler aan de macht kwam in 1933 werd Emmy Roth gedwongen te vluchten vanwege haar Joodse geloof. Via Parijs en Jeruzalem kwam zij in 1937 in Nederland bij de Zilverfabriek te Voorschoten terecht. Tot 1939/1940 was zij in dienst bij Carel Begeer.

Begeer moet het oeuvre van Emmy Roth goed gekend hebben. Niet alleen door de talrijke publicaties in vaktijdschriften over haar werk, maar ook door de tentoonstelling ‘Europäisches Kunstgewerbe’ in Leipzig in 1927. Hier ontmoette Begeer overigens Christa Ehrlich. Daarnaast was het werk van Emmy Roth te bewonderen op de Wereldtentoonstelling te Parijs in 1937. Het is echter niet zo bekend dat haar werk zestien jaar vóór haar indiensttreding bij Begeer in een solotentoonstelling in Nederland te bekijken was.

Debuut in Nederland
Cornelis van der Sluys organiseerde een tentoonstelling helemaal gewijd aan het werk van Emmy Roth van 15 augustus tot 3 september 1921 in zijn tentoonstellingsruimte ‘De Opbouw’ in Den Haag. In een lovende recensie in De Nieuwe Courant van 23 augustus 1921 werden haar werken, sieraden en gebruiksvoorwerpen – uitgevoerd in edelmetaal – uitgebreid omschreven: “Emmy Roth is erin geslaagd het gebruiksvoorwerp inderdaad praktisch te maken en, bovendien, het een vorm te geven die het gebruik terstond aangeeft, een helaas! zeldzaam wordende verdienste in onzen tijd van grillige fantasie en camoufleer-lust.”

In dienst bij Carel Begeer
Het is dus niet verrassend dat Begeer een dame met haar kwaliteiten in dienst nam. De ontwerpen van Emmy Roth sloten mooi aan bij Begeers visie op de toekomst van modern gebruikszilver. In 1919 publiceerde hij zijn Inleiding tot de geschiedenis der Nederlandsche Edelsmeedkunst, waarin hij beloofde dat “de leidende fabrikanten in het edelmetaalbedrijf in samenwerking met de beste kunstenaars van onzen tijd, deze kunst wederom op zullen weten te voeren tot het hoogst mogelijke peil”. Met Christa Ehrlich en Emmy Roth had Begeer aan het einde van jaren dertig twee ontwerpers in dienst die uitstekende voorbeelden van functionalisme in gebruikszilver ontwierpen.

Emmy Roth maakte voor het eerst ontwerpen voor machinaal te vervaardigen objecten, maar de overstap daar naartoe lijkt soepel te zijn gegaan. Haar ontwerpen voor de Zilverfabriek te Voorschoten grijpen deels terug op eerdere ontwerpen uit haar omvangrijke oeuvre. Zo is de bloemkelkvormige voet van deze vaas (zie foto) gebaseerd op een handgemaakte vaas uit 1926.