Zilverstad - Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven

Zilverstad

Zilverstad Schoonhoven & het MuseUM

In het kort

Schoonhoven staat bekend als de Zilverstad van Nederland. Naast de rijke historie op gebied van zilver is het ook nog een Vestingstad en maakte het vroeger deel uit van de Hollandsche Waterlinie. Gelegen aan de rivier de Lek in de prachtige Krimpenerwaard is er genoeg te beleven. Door de centrale ligging in het Groene Hart is het een fijne plek voor vakanties, wandel- en fietstochten.

Lees hier meer over de historie van de Zilverstad, De Vakschool, het Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven, het monumentale gebouw waar het museum gevestigd is en het Gilde St. Eloy.

Geschiedenis Schoonhoven ZIlverstad

Rijke kasteelheren dekken de tafel met zilver

De bakermat van Schoonhoven als Zilverstad ligt waarschijnlijk in het 14e eeuwse luisterrijke Schoonhovense hof van de jongere tak van het Henegouws-Hollandse gravenhuis: Jan van Beaumont, Jan van Blois, Guy van Blois en hun entourage zijn opdrachtgevers voor kunstenaars, waaronder goud- en zilversmeden. De vroegste bronnen vinden tussen 1360 en 1600, ongeveer 22 verschillende goud- en zilversmeden (in 240 jaar). In 1356 beschouwde Jan van Blois Schoonhoven als zijn residentie het werd een “luisterrijk” hof attractief voor allerlei kunstenaars blijkt uit bewaard gebleven rekeningen.

Fotografie: Zadkine Vakschool Schoonhoven bestaat 125 jaar in 2020

Opleiding tot goud- en zilversmid

Vakschool Schoonhoven

De vakschool in Schoonhoven werd opgericht in 1895, aanvankelijk als tekenschool voor jonge aankomende zilver- en goudsmeden. In 1955 werd het de Stichting Vakopleiding voor Goud- en Zilversmeden, Juweliers, Uurwerkmakers en Graveurs. Vandaag de dag is de Vakschool onderdeel van ROC Zadkine.

Nog steeds is dit de enige volledige MBO-opleiding op dit gebied in Nederland, in 2025 bestaat de Vakschool 130 jaar. Jaarlijks exposeren de examenleerlingen hun werk in het Zilvermuseum en brengen studenten een educatief bezoek.

Studenten hebben de mogelijkheid in de smederij van het Zilvermuseum een werkplek te gebruiken om hun kunsten te demonstreren en bedrijfje op te starten.

van 1901 tot nu

Het ontstaan van het Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven

Het Amsterdamse Museum en Archief Tijdmeetkunde (1901) en het Nederlands Waarborgmuseum (1938) in Utrecht werden in 1953 samengevoegd tot het ‘Nederlands Goud-, Zilver- en Klokkenmuseum’. Het werd gevestigd in het Catharijne convent in Utrecht. Helaas was daar niet voldoende ruimte meer en vertrok het museum in 1970 naar Museum van Speeldoos tot Pierement. In 1978 verhuisde het naar Schoonhoven, de gemeente vond het passend bij de Zilverstad. De zuidelijke vleugel van de oude Kazerne in Schoonhoven werd opgeknapt en ingericht om er het Nederlands Goud-, Zilver- en Klokkenmuseum onder te brengen. De twee andere vleugels werden in 1984 verbouwd tot appartementen. Het pand is erkend als rijksmonument. In 2011 veranderde het museum in Nederlands Zilvermuseum Schoonhoven en in 2013 werd de collectie klokken afgestoten. In 2014 is het museum verbouwd tot de huidige situatie. Op de begane grond is in de Zilverlounge een café en vind je de actieve Zilversmederij, op de eerste verdieping is de Zilverzaal met de vaste collectie van Nederlands gebruikszilver van 1600-heden en op de tweede verdieping een Zilverwerkplaats voor workshops en een grote expositieruimte waar jaarlijks de tentoonstelling wisselt van thema.

Een illustratie van het arsenaal

Monumentale Kazerne en Kazerneplein

Van klooster tot...

In 1412 werd aan de Oude Haven het St. Elisabethklooster gebouwd. Het werd verwoest bij de stadsbrand in 1518, maar later weer opgebouwd. Na de reformatie het klooster afgebroken, de kloostergebouwen kregen een andere bestemming.

In 1627 werd op deze plaats de huidige zuidvleugel gebouwd als arsenaal. Het restant van de voormalige kloostergebouwen werd ingericht als oude vrouwenhuis (opgeheven in de 18e eeuw). In 1827 werd in het voormalige arsenaal een opslag voor hennep ingericht en op de bovenverdieping een school.

Kazerne
In 1862 vond een grote verbouwing plaats; onder leiding van architect Oudijk werden de oost- en noordvleugel gebouw, tot zij in 1922 werd opgeheven. En werd het de kazerne voor dienstplichtigen, die weigerden mee te vechten in de oorlog in Indonesië. Vervolgens was van 1950 tot 1966 het regiment Van Heutsz in de kazerne gevestigd.

Het GIlde

St. Eloy

Het Goud- en Zilversmidsgilde St. Eloy vertegenwoordigt meer dan 30 vakmensen en -organisaties in Schoonhoven. Zorg voor elkaar en waarborg voor kwaliteit staan centraal. Al meer dan 150 jaar lang.

Het Gilde St. Eloy bestaat uit drie pijlers: Vakschool Schoonhoven, het Nederlands Zilvermuseum en de edelsmeden die verspreid door heel Schoonhoven hun ateliers hebben. Ambacht en educatie verenigen zich in het Gilde. Zo blijft vakmanschap gegarandeerd.

Als enige in Nederland mogen de leden het Schoonhovense Gildeteken in gemaakte sieraden of voorwerpen slaan: een hoofdletter ‘M’, “Waarborgteken van Schoonhoven”. Toen er in Schoonhoven nog een Waarborg was, omringd door de vier leeuwen van het Schoonhovense stadswapen.

In 2012 werd aan het Gildeteken een kroon toegevoegd, de “Koninklijke Erepenning voor 150 jaar St. Eloy” en werd toen uitgereikt op 1 december 2012 door burgemeester Bonthuis aan Jan van Nouhuys.
Het Gilde zelf gebruikt dit teken als logo.

Als Gildeleden staan we voor een duurzaam ambacht. Gevestigde namen werken zij aan zij met jonge talenten. Zo worden ambacht en vakkennis overgedragen aan de volgende generatie. Binnen het Gilde is de onderlinge diversiteit in design, werkwijze en collecties groot. Het gezamenlijke ambacht zorgt voor verbondenheid.