Expositie
Oude Hollandse Waterlinie
Bekijk in het Nederlands Zilvermuseum de mini-expositie van de hensbekers en de bodebussen uit de tijd van de Oude Hollandse Waterlinie, zo’n 350 jaar geleden.
De Oude Hollandse Waterlinie
In 1672 dreigde de Franse bezetter Holland te bezetten. De staten van Holland smeden een plan om het land te verdedigen. De strategie? Het land onder water zetten en op die manier doorgang, zowel te voet als per boot, onmogelijk maken…
Beeld: Kaart van Blaeu Schoonhoven, 1672
Beeld: Zilverstad Marketing
Oude Hollandse Waterlinie
Een laatste redmiddel
De Fransen rukten omstreeks 1672 snel op vanuit het zuiden. Om hen de doorgang te versperren, zagen de Staten van Holland geen andere oplossing dan op een aantal plaatsen de dijk door te steken en zo het land gedeeltelijk onder water te zetten. Het water moest te diep zijn om doorheen te waden, maar te ondiep om doorheen te varen. De bewoners van deze stukken land, zo ook in en rondom Schoonhoven, kwamen in opstand. Wat zou er gebeuren met hun bezittingen? Zouden ze ooit terug kunnen? Ondanks het protest kwam de waterlinie er toch én bleek het succesvol. De Fransen hebben anderhalf jaar lang geprobeerd de Waterlinie te overbruggen, maar het is ze nooit gelukt.
De Oude Hollandse Waterlinie anno 2022
De sporen in de geschiedenis en in het landschap zijn nog steeds zichtbaar. Denk aan de vestingmuren van Schoonhoven en de nieuwe kade bij de Vlist bijvoorbeeld. Ontdek meer over de Oude Hollandse Waterlinie vroeger en nu met een bezoekje aan de tijdelijke expositie.
Nieuw
Pronkbokaal Hoogheemraadschap Krimpenerwaard
Bezoekers zagen in de speciale jubileumvitrine afgelopen jaar de historische bodebussen. Nu is er een pronkbokaal te bewonderen uit 1881. Hij is vervaardigd in de beroemde zilverfabriek van Van Kempen in Voorschoten, ter gelegenheid van de installatie van D. Oskam als dijkgraaf.
Op de stam is het wapenschild van het Hoogheemraadschap Krimpenerwaard aangebracht. Bovenop op het deksel staat een vrouw, zij is de personificatie van vrouwe Fortuna, de Romeinse godin van fortuin en geluk. Over haar schouder hangt een hoorn des overvloed en in haar linker hand draagt zij een lauwerkrans.
Beeld: Pronkbokaal Hoogheemraadschap Krimpenerwaard
Beeld: bodebussen van Hoogheemraadschap van Schieland
Voorbij
Bodebussen van Schieland
Voor het overbrengen van boodschappen waren al sinds de middeleeuwen ‘busdragende boden’ in dienst. De beambten droegen langwerpige trommels – bussen – met zich mee met daarop het wapen van de vorst, het bestuurscollege of in dit geval de Hoogheemraadschappen door wie ze werden uitgezonden. De bussen werden in de loop van de tijd vervangen door linnen zakken waar meer post in pastte, maar de herkenningstekens bleven. De boden droegen die nu op de borst of aan een ketting en waren zo te herkennen.
Voor de bruikleen van het pronkbokaal waren twee van deze bodebussen te zien in het Nederlands Zilvermuseum. De bodebussen zijn afkomstig uit de 17e en 18e eeuw en werden gedragen door boden van het Hoogheem- raadschap van Schieland.
De Rol van het Hoogheemraadschap
Expositie Hensbekers
Zeggenschap over het water en de waterlinie waren nauw aan elkaar verbonden! In het museum lees je het hele verhaal en kun je de bijzondere hensbekers bewonderen van Schieland en de Krimpenerwaard.
Een van deze hensbekers werd in 1657 vervaardigd door Hans Coenraet Breghtel (1608-1675). Hij was een edelsmid afkomstig uit Neurenberg, maar hij vestigde zich in Den Haag om te werken.
Het woord hensbeker stamt af van het woord ‘hanze’. Dat betekent groep, gilde of bondgenootschap. De bekers hadden tot doel de verbroedering van de leden te stimuleren.
Hensbeker Hoogheemraadschap van Schieland, Hans Coenraet Breghtel, 1657
Beeld: Carla Leijen
Beeld: Waterlinies Weekendtochten
Tip
Fietsen langs de Oude Hollandse Waterlinie
Je kunt de verschillende waterlinies op de fiets verkennen. Vanuit Utrecht zijn een aantal fietsroutes uitgezet met het thema Waterlinies: Waterlinies Weekendtochten. De routes staan uitgelegd op hun website, www.waterliniesweekendtochten.nl, maar je kunt het routeboekje ook gratis ophalen in het museum!
Extra leuk: fietsvlogger Jessica de Korte fietste de tochten alvast en legde de mooiste en meest interessante momenten vast op beeld. Benieuwd? Bekijk de vlogs op haar YouTubekanaal via de knop hieronder.